Okręg Leszczyński ZKBS RP KBS Borek Wlkp. KBS Jarocin KBS Jutrosin BK Kościan BK Krobia KBS Mieszków BK Poniec BK Rawicz KBS Rydzyna KBS Śmigiel KBS Włoszakowice KBS Wolsztyn MDS-BK Rawicz

Przyczynki do historii BKR. Rys historyczny ZKBS i OL

Przyczynki do historii BKR OL


W prezentowanym szkicu historii rawickiego Bractwa Kurkowego zebrane zostały podstawowe fakty od początku istnienia stowarzyszenia.
Wyjaśnienia wymaga nazewnictwo stowarzyszenia, które zmieniało się wraz z historią miasta. W dokumentach z początków miasta związek strzelecki przybierał różne nazwy, od Gildii Strzeleckiej, Cechu Strzeleckiego, przez Bractwo Strzeleckie, aż do Bractwa Kurkowego, która to nazwa utrwaliła się w czasach I Rzeczypospolitej i jest używana jako polska nazwa historyczna stowarzyszenia. Pamiętać jednak należy, że Rawicz został założony dla emigrantów pochodzących głównie ze Śląska i językiem, którym posługiwali się w przeważającej większości pierwsi mieszkańcy, był język niemiecki. Stąd i dokumenty miejskie były pisane przeważnie po niemiecku, w tym również pierwszy statut Bractwa, a mniej dokumentów było pisanych po łacinie i po polsku.
W czasach zaboru pruskiego nazwa rawickiego stowarzyszenia, w języku niemieckim Schützengilde, tłumaczona była na język polski jako Bractwo Strzeleckie. Już w odrodzonej II Rzeczypospolitej do nazwy „bractwo kurkowe” dodano jeszcze jeden człon „strzeleckie”. Wydaje się to być pokłosiem tłumaczenia niemieckiej nazwy funkcjonującej w czasach rozbiorów i być może presję wywierali urzędnicy, dla których nazwa historyczna „bractwo kurkowe” była jakimś archaizmem albo nic nie mówiła. Jednak ostatecznie w II Rzeczypospolitej po kilku latach powrócono do polskiej tradycji i przywrócono historyczną nazwę Bractwo Kurkowe w Rawiczu.
Obecnie w Polsce przeważa nazwa stowarzyszeń „Kurkowe Bractwo Strzeleckie”, które w takim brzmieniu, moim zdaniem, jest tautologizmem. Bractwa kurkowe z natury są stowarzyszeniami strzeleckimi i dodawanie jeszcze trzeciego członu „strzeleckie”, powoduje, że nazwa staje się pleonazmem w rodzaju „cofania się do tyłu”. Stowarzyszenia winny zwać się Bractwami Kurkowymi (to tradycyjna polska nazwa) lub bractwami strzeleckimi, jeśli jakieś organizacje strzelców nie chcą czerpać z tradycji bractw kurkowych.
W niemieckojęzycznych krajach, gdzie określenie „kurkowe” nie funkcjonowało (na język niemiecki jest nieprzetłumaczalne), oprócz tradycyjnego „Schützengilde“ (gildia strzelecka) lub „Schützenverein“ (stowarzyszenie strzeleckie), używane jest „historischen Schützenbruderschaften” (bractwo strzelców historycznych).


„Czyńmy dobrze, aż osiągniemy zamierzony cel.“
Tadeusz Pawłowski